Bu sayfalarda pek sık alıntı yazıya yer vermiyoruz aslında. Lakin zaman zaman başka mecralarda yazılan bir çok yazıyı da koymak için can atıyorum açıkcası. Bu gibi durumlarda kendimce bazı kriterler ve eşik koyarak, o kriterleri ve eşiği aşan yazılara yer vermekte fayda var. İlk kriter, elbette, “başka bir mecrada, FasulyedenKom’dan haberdar olmayan birisi tarafından yazılan yazıyı buraya almanın kime ne faydası var?” şeklinde. Son günlerde üzerine oldukça kelam edilen kurum Tübitak hakkında, ek$isozluk’te rastgeldiğim harika bir derleme var. Haftanın en beğenilen yazılarından birisi olmuş hatta. Paylaşmak boynumuzun borcu olsun.
Körü körüne muhalefetten rahatsız olanlar var ya, onlara da “Bu zihniyetle körü körüne ya da değil, ölümüne muhalefet etmezsek kaybedeceğiz” diyor, büyük Türk politikacısı Nihat Doğan’ın şu sözleriyle giriş kısmını noktalıyorum: “Şerefiniz varsa AK Parti’ye oy vereceksiniz”
Tübitak’ta AKP’nin kadrolaşmasının kronolojisi için;
2003 mayıs – Tübitak eski başkanı Prof. Namık Kemâl Pak’ın görev süresi sona erdi.
2003 mayıs – Tübitak’ın 12 kişilik bilim kurulu, Prof. Namık Kemâl Pak’ı tekrar başkanlığa seçti.
2003 mayıs – Bilim kurulu’nun aldığı bu karar, onaylanması için başbakanlığa gönderildi. Başbakanlık, bu seçimi onaylayıp kararı Cumhurbaşkanlığı’na göndermesi gerekirken göndermedi. Tübitak bilim kurulu’na Başbakanlık Müsteşarı Ömer Dinçer tarafından gönderilen mesajda, Tübitak başkanlığı’na Prof. Nükhet Yetiş’in seçilmesi önerildi. Tübitak bilim kurulu yasaya aykırı bu uygulamayı reddetti.
2003 eylül – Başbakanlık, Tübitak bilim kurulu’ndan gelen evraklar hakkında 5 ay işlem yapmadı ve gönderilen tüm evrakları bekletti. Çünkü bilim kurulu’ndaki 6 üyenin görev süreleri 2003 eylül’de doldu.
2003 eylül – Bilim burulu toplanarak boşalan 6 üyelik için yeni üyeleri seçti. Onaylanması için başbakanlığa gönderdi. Başbakanlık seçilen bu 6 yeni üyeyi onaylamayarak, kendisinin belirlediği 12 kişilik listeden 6 kişinin üye seçilmesini istedi.
2003 eylül – Bilim kurulu, yasalara aykırı olan bu uygulamayı reddetti. Bilim kurulu tarafından yasaya uygun olarak seçilen 6 üyeyi de başbakanlık onaylamadı.
2003 ekim – Tübitak’la ilgili bir maddelik yasa Başbakanlık tarafından TBMM’ye önerildi. Bu yasa önerisinde, bir defaya mahsus olmak üzere, Tübitak başkanı ve boşalan bilim kurulu üyeliklerine atamayı başbakanlık kendisi yapmak istedi.
2003 kasım – Bir maddelik yasa önerisi, önce eğitim komisyonunda, sonra da TBMM genel kurulunda AKP oylarıyla kabul edildi ve Cumhurbaşkanı’na gönderildi.
2003 kasım – Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer, yasayı veto ederek TBMM’ye aynen geri gönderdi.
2003 aralık – Yasa önerisi, TBMM genel kurulu’nda AKP oylarıyla tekrar değiştirilmeden kabul edildi. Cumhurbaşkanı, ikinci kez veto yetkisi olmadığı için, yasayı mecburen kabul etti. Cumhuriyet Halk Partisi, 141 milletvekilinin imzaladığı dilekçe ile, yasanın iptali ve yürütmesinin durdurulması için Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu.
2003 aralık – Başbakanlık fırsattan istifade, boşalan 6 bilim kurulu üyeliği için atama yaptı.
2004 ocak – Tübitak bilim kurulu, Başbakanlık tarafından atanan 6 yeni üye ile ilk kez toplandı ve başkanlığa, Başbakanlık tarafından önerilen Prof. Nükhet Yetiş’i seçti. Tübitak bilim kurulu’nun 6 eski üyesi, kararın ardından topluca istifa ettiler.
2004 ocak – Anayasa Mahkemesi, Tübitak yasasının yürürlüğünün durdurulmasına karar verdi. Ancak karar geriye yönelik olarak işleyemeyeceği için, hükümet tarafından atanan 6 yeni üye görevden alınamayacaktı.
2004 ocak – Cumhurbaşkanı, Anayasa Mahkemesi’nin verdiği karar sebebiyle, atama kararnamesini imzalamadı ve başbakanlığa iade etti.
2004 nisan – Tübitak Marmara Araştırmalar Merkezi Başkanı Prof. Naci Görür ve yardımcısı Remzi Akkök görevlerinden istifa etmek zorunda bırakıldılar.
2004 nisan – Tübitak Marmara Araştırmalar Merkezi Başkanlığı’na geçici olarak, “Prof. Nükhet Yetiş’in eşi” Önder Yetiş getirildi.
2004 nisan – Ankara 1. İdare Mahkemesi, Prof. Namık Kemâl Pak’ın seçim kararnamesini onaylamayarak, Prof. Nükhet Yetiş’in seçilmesini öneren Başbakanlığın bu kararını hukuka aykırı bularak yürütmesini durdurdu.
2004 haziran – Yemekhane bölümünde çalışan 13 personel, “idari tasarruf” gerekçesiyle işten çıkarıldılar ve işsiz bırakıldılar.
2004 haziran – Başbakanlık, 1. idare’nin kararına itiraz ederek iptali için başvuru yaptı. Bölge İdare Mahkemesi, 1. İdare’nin kararını yerinde bularak başbakanlığın itirazını oybirliği ile reddetti.
2004 ağustos – Ankara Cumhuriyet Başsavcılığı, Tübitak eski başkanı Prof. Namık Kemâl Pak ve diğer 3 kişi hakkında “görevi kötüye kullanma” bahanesiyle soruşturma başlattı. Adı geçen kişiler, suçlamaları reddettiler.
2004 ağustos – Tübitak’ın popüler bilim kitapları ve popüler bilim dergileri haricindeki yayınlarını basan matbaa kapatıldı ve 12 işçinin işlerine son verildi.
2004 eylül – Yeni yönetim tarafından ilk kez Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu toplantısı yapıldı. Asli üyelerden YÖK, toplantıya temsilci göndermedi.
2004 eylül – Tübitak görevlilerinin ücretlerini belirleme yetkisi Başbakan’a verildi.
2004 ekim – Ankara 4. İş Mahkemesi, işten çıkarılan işçilerin görevlerine geri dönmesini öngören bir karar aldı. İşçilere de 6 maaş tutarında tazminat ödenmesine hükmetti.
2004 aralık – Ankara 1. İdare Mahkemesi, Tübitak Başkanı’nı ve boşalan üyelikleri bir defaya mahsus olmak üzere başbakanlığın seçmesini sağlayan kanunu esastan görüşerek iptaline karar verdi. 2004 nisan’da da, aynı mahkeme yürütmeyi durdurma kararı vermişti.
2004 aralık – İşçilerin işe iade kararına edilen itirazı görüşen Yargıtay 9. Hukuk Mahkemesi işçileri haklı buldu ve işçilerin işe iadesini onayladı. 6 maaş tutarında tazminat, 10 maaşa çıkarıldı.
2005 şubat – Kamu çalışanlarının çifte maaş almalarını önleyen yasa önerisine, Tübitak Bilim Kurulu üyeleri için “istisna” getirildi. Yani Tübitak Bilim Kurulu üyelerinin çifte maaş almalarının önü açılmaya çalışıldı.
2005 mart – Tübitak eski başkanı Prof. Namık Kemâl Pak, atanması gerekirken atamasını yapmayan, “hukuka aykırı ve keyfi” davranan Başbakan Recep Tayyip Erdoğan hakkında 100.000 ytl istemli manevi tazminat davası açtı.
2005 nisan – Tübitak Ulakbim Müdürü Doç. Dr. Tuğrul Yılmaz görevinden alındı.
2005 nisan – AKP, Tübitak yasasını değiştirmek için yeni bir teklif hazırladı. Bu teklife göre, Başbakan’ın Tübitak Bilim Kurulu’na üye seçimindeki etkisi ve yetkisi artıyordu.
2005 nisan – Tübitak yasa teklifi komisyonda kabul edildi.
2005 mayıs – Kanun teklifi, TBMM Genel Kurulu’nda AKP’nin oyları ile kabul edildi.
2005 mayıs – Cumhurbaşkanı Sayın Ahmet Necdet Sezer, yasanın üye seçimi ve kurumun özerk yapısı ile ilgili 3 maddesini veto ederek yeniden görüşülmesi için TBMM’ye gönderdi.
2005 mayıs – Cumhurbaşkanı’nın geri gönderdiği maddeler komisyonda aynen kabul edildi.
2005 haziran – Geri gönderilen teklif, TBMM Genel Kurulu’nda AKP tarafından aynen kabul edildi.
2005 temmuz – Cumhurbaşkanı, ikinci kez veto yetkisi olmadığı için, aynen kabul edilen yasayı onaylamak zorunda kaldı. Ayrıca, Anayasa Mahkemesi’ne iptal davası açacağını da kamuoyuna duyurdu.
2005 temmuz – Cumhuriyet Halk Partisi, kanunun 3 maddesinin iptali istemiyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurdu. Mahkeme, Cumhurbaşkanı’nın iptal ve yürütmeyi durdurma başvurusu ile CHP’nin başvurusunu esastan görüşmeyi kararlaştırdı.
2005 temmuz – Bilim kurulu, yeni yasa doğrultusunda oluşturuldu ve görevine başladı.
2005 temmuz – Anayasa Mahkemesi, hakkında başvuru yapılan maddelerin yürürlüğünü durdurdu.
2005 eylül – Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, Tübitak Bilim Kurulu üyelerini kabul etti, ve görüşme basına kapalı olarak gerçekleşti.
2006 şubat – Danıştay, Prof. Nükhet Yetiş’in hükümet tarafından başkanlığa önerilmesini içeren kararı iptal eden mahkeme kararını uygun buldu.
2006 ekim – 17. Asliye Hukuk Mahkemesi, Tübitak tarafından bilim kurulu eski üyelerine açılan davayı, “kurumun atanmış bir başkanı olmadığı ve bu yüzden aktif dava ehliyeti olmadığı” gerekçesiyle reddetti.
2006 ekim – 16. İş Mahkemesi, tazminatsız ve bildirimsiz olarak işten çıkartılan, kurum çalışanı bir bilgisayar mühendisinin işe iadesine karar verdi.
2006 kasım – 9. İş Mahkemesi, tazminatsız ve bildirimsiz olarak işten çıkartılan, kurum çalışanı olan eski iletişim danışmanının işe iadesine karar verdi.
2006 kasım – 14. İş mahkemesi, tazminatsız ve bildirimsiz olarak işten çıkartılan, kurum çalışanı Tübitak Tedyeb başkan yardımcısı’nın işe iadesine karar verdi.
2006 kasım – Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın, Tübitak eski başkanı Prof. Namık Kemâl Pak’a 7.000 TL manevi tazminat ödemesine mahkemece karar verildi.
2007 ocak – 3. İş Mahkemesi, tazminatsız ve bildirimsiz olarak işten çıkarılan bilgi işlem eski müdürü’nün işe iadesine karar verdi.
2007 ocak – 4. İş Mahkemesi, tazminatsız ve bildirimsiz olarak işten çıkartılan Tübitak Sage eski güvenlik koordinatörü’nün işe iadesine karar verdi.
Son iki yılda o kadar çok gelişme oldu ki, artık takip etmekten vazgeçtim. Artık Tübitak’ın ismi de, logosu da değiştirildi; içi tamamen boşaltıldı. Böyle bir Tübitak, Bilim ve Teknik Dergisi’nin Darwin’in 200. doğumgününü kutlayan sayısını tabii ki sansürler. Aksi olsaydı şaşardım.
Gorevine son verilenlerin neden Sarayburnu’ndan cuvala konarak, denize atilmadiklarini merak ediyorum. Neticede bu da bir gelenek. Surdurulsun.
AKP’nin önde gelenleri çocukken köşe kapmaca oyunlarına dahil edilmediklerinden içlerinde bir yara kalmış ve büyüyüp “devlet adamı” olduklarında “bütün köşeler bizim olmalı, intikamımızı almalıyız” düşüncesiyle hareket etmektedirler kanaatindeyim…
Kapılacak köşe de kalmadığına göre artık misyonları sona ermiştir; en azından öyle umuyorum:)
kadrolaşma konusunda çok profesyonel çalışıyolar bunda iktidar partinin sağladığı güçte ortada.
zaten şu veto olayıda çok saçma arkadaş,adam 2.defa veto edemiyor o zaman birinci vetonun ne anlamı var.aynısı bir daha yolla tak geçiversin,mahkemeye itiraz edene kadar yürürlüğe girmiş yasaya göre hareket imkanı tanısınlar.cumhurbaşkanını sallamayacaksan şekilden olsun diye veto kararını da kaldırın bari,ha şimdi veto edecek bi başkan da yok ya.
Dea ilk defa mı başbakanlık tarafından atama yapılıyor o kuruma? Daha önce de yapılmamış mı? İnönü yapmamış mı misalen zamanında?
Kadrolaşma işini her siyasi iktidar yapıyor. Cumhurbaşkanı seçilenler de kendi kafasına göre rektör ataması yapmıştır. Ahmet Necdet Sezer de, Abdullah Gül de.
İlk defa görülen şeyler bunlar çok şaşırdım. 🙂
http://www.bobiler.org/monte.asp?m=102134
TÜBİTAK’ta gerçek
Şeriat-bilim karşıtlığına çekilen TÜBİTAK kavgası, bürokratik kafaların bilimi dışlamasının bir sonucu
26/10/2003
Bugün TÜBİTAK Başkanı’nın Başbakan tarafından atanmasını bilime ve laik rejime müdahale gören YÖK Başkanı Profesör Kemal Gürüz, bakın Kasım 92’de TÜBİTAK Başkanlığı’ndan istifası öncesi neyi savunuyordu: “Başkan ve yönetim kurulu seçimle değil atamayla gelmeli. Bilim Kurulu’nun seçimiyle gelen TÜBİTAK yönetimi bilim üretemez. Bilim adamının böyle bir TÜBİTAK’ta yeri yok.”
Gürüz, ‘Bilim, bilim için değil, sanayi için yapılır’ sloganıyla TÜBİTAK’ı ‘kârlı bir kuruluşa çevirmek için 1987’de yasasını değiştiren ANAP’lı Başbakan Turgut Özal tarafından doğrudan atanmış TÜBİTAK Başkanı’ydı. Yıl 1992’ye geldiğinde iktidarda DYP-SHP koalisyonu vardı. Başbakan Süleyman Demirel’di. TÜBİTAK, kendisi de ODTÜ kökenli bir fizik profesörü olan Erdal İnönü’ye bağlıydı. Üniversiteye kulak veren İnönü, TÜBİTAK yönetimine Bilim Kurulu tarafından seçilen ismin Başbakan tarafından atanmasından yanaydı. Daha önce Karadeniz Teknik Üniversitesi’nde sağcı-ülkücü kadrolaşma nedeniyle suçlamalara maruz
kalan Gürüz’ün TÜBİTAK yönetiminden uzaklaştırılmak istendiği de konuşuluyordu. Gürüz, bu durumu kendisine yönelik bir komplo olarak değerlendirerek istifa etti.
1993 Eylül’ünde yapılan yasa değişikliği ve Bilim Kurulu’nun seçimiyle vekil olarak görev yapan, yine ODTÜ kökenli, uluslararası isme sahip matematik profesörü Tosun Terzioğlu başkan oldu. Terzioğlu, İnönü gibi sosyal demokrattı. Bu durum da uzun sürmedi. 1995 seçimlerinin ardından kurulan Refahyol hükümetinde TÜBİTAK, Refah Partili Devlet Bakanı Sabri Tekir’e bağlandı. Erbakan’ın ‘Adil Düzen’ görüşünün müelliflerinden olan Tekir, hemen Özal’ın ’87 yasasına dönüşü öngören, ‘atama’ usulü doğrultusunda bir yasa değişikliğine girişti.
Ancak TÜBİTAK’ın görev süresi beş ay önce bitip hükümetçe yeniden atanmayan Başkanı Namık Kemal Pak’ın deyişiyle, ‘Koalisyon hükümeti olmasının ve o dönemin imkânları kullanılarak’, Kasım 96’daki bu girişim ‘püskürtüldü’. Terzioğlu istifa etti. Tartışmaların ardından, Eylül 97’de Profesör Dinçer Ülkü’nün ataması onaylandı. Ancak 28 Şubat süreci başlamıştı. Refahyol’un yıkılması ve 1999 Nisan seçimleriyle gelen DSP-MHP-ANAP koalisyonunda TÜBİTAK, MHP lideri Başbakan Yardımcısı Devlet Bahçeli’ye bağlandı. Bahçeli’nin, Ecevit ve Yılmaz’ la mutabık kalarak Bilim Kurulu içinden Haziran 99’da atadığı isim profesör Pak’tı. O da ODTÜ’den, uluslararası isme sahip bir fizikçiydi.
Pak, görev süresi bittikten sonra Bilim Kurulu tarafından yeniden seçildi. Ama 2002 Kasımı’ndaki seçimlerde AKP hükümeti işbaşına gelmiş, Başbakan Tayyip Erdoğan TÜBİTAK’ın (yasasının 1’inci maddesinde yazıldığı gibi) kendisine bağlı olmasını istemişti. Haziranda görev süresi dolan ve yeniden atanan Pak’ın 2. dönem başkanlığını onaylamadı.
‘Kriz’ de buradan patladı.
Erdoğan, 12 kişilik Bilim Kurulu’nda altı üyenin görev süresinin dolduğuna, dolayısıyla yedi üyelik oy çoğunluğu olmaksızın seçim yapıldığına dayanarak atamayı yapmadığını söylüyor.
Bu sorunu aşmak için ‘bir defalığına’ 87’de Özal’ın uyguladığı gibi
‘Başbakan ataması’ yoluyla TÜBİTAK Başkanı atanması için yasa tasarısı hazırladı. Tasarı geçen hafta TBMM Milli Eğitim Komisyonu’nda çoğunluk sağlanamadığı için görüşülmedi. Bu hafta da muhtemelen Cumhuriyet Bayramı nedeniyle görüşülemeyecek ve sonraki haftaya kalacak. Ama yasanın Erdoğan’ın istediği şekilde çıkacağı anlaşılıyor.
Pak’ın başarılı bir enerji fizikçisi olduğunu yıllar sonra bu vesileyle hatırlayan (bu kavramın ne olduğunu sorsanız söyleyemeyecek) bazıları, bu tartışmayı da hemen laik-şeriatçı tartışmasına dönüştürmek istedi. Başbakan’ın atamak istediği Prof. Nüket Yetiş, adeta TÜBİTAK’ta şeriatçı örgütlenmeyi gerçekleştirecek ajan olarak gösterilmek isteniyor.
Oysa (Pak’ın da ‘Arkadaşımızdır, göreve biz getirdik’ dediği) Yetiş, halen TÜBİTAK’a bağlı, Gebze’deki Türkiye Sanayi Sevk ve İdare Enstitüsü (TÜSSİDE) Müdürü. Amerikan Kız Koleji, Boğaziçi Endüstrisi Mühendisliği mezunu, Marmara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Dekanlığı yapmış, liberal bir aydın. Önemli Silahlı Kuvvetler projelerinde görev almış. Eşi Prof. Önder Yetiş ise neredeyse tamamen TSK ile çalışıyor. O da TÜBİTAK’a bağlı Ulusal Kriptoloji Enstitüsü Müdürü. Yani Genelkurmay’dan Dışişleri ve MiT’e dek devletin gizli haberleşmesinde kullanılan, Amerikalıların bile kıramadığı şifreleri kuranlardan biri. Yani Nüket Yetiş’ in şeriatçı komploya alet olmasını beklemek sürpriz olur.
Diğer yandan husumetlerle dolu akademik dünyada Pak’a düşman olanlar bu fırsatı ganimet bilerek TÜBİTAK’ı hedef almaya başladı. Son yıllarda TÜBİTAK’ın, özellikle popüler bilim, bilimi halka sevdirme alanında yaptıkları, uzay çalışmaları, sanayi ile işbirliği küçümsenmeye, yok sayılmaya başlandı. TÜBİTAK’ın giderlerinden asıl görevi olan araştırma-geliştirme projelerine yeterince pay ayrılmıyor olması gibi haklı eleştiriler bu arada kaynadı gitti.
TÜBİTAK krizinin adını doğru koymak lazım. Burada bir inatlaşma olduğu doğru. Ama bu inatlaşma daha çok Erdoğan’ın “Hükümet benim. Yetkisi düşmüş bir kurulun seçimini onaylamak zorunda mıyım?” bakışından kaynaklanıyor. Yoksa TÜBİTAK Yasası’nın 1’inci maddesi ‘idari ve mali özerkliğe sahip ve Başbakan’a bağlı’ olduğunu belirliyor zaten. TÜBİTAK kavgası ilk kez olmuyor. Bilim insanlarımız daha çok araştırma yerine daha çok makam peşinde oldukça, bu son kavga olmayacak gibi. Nasıl 1992’de Gürüz’ün dediği gibi “Artık TÜBİTAK bitmiştir” sözü doğru çıkmamışsa, Yetiş’in gelişiyle de TÜBİTAK çökecek değil. Ama Türkiye’nin artık bürokratik kavgayı bırakıp gerçek araştırmaya eğilmesi gerekiyor. Bilim ve teknolojide
gerçekten hak etmediğimiz kadar gerideyiz. Yazık oluyor.
Murat Yetkin (Radikal)
Söylediklerim açık. Kendimi ifade edemiyorum sanırım.
Her iktidar kendi kadrolarını yaratır. İktidar değiştiği zamanda bu kadrolar değiştirilir. Örneklemelerini yukarıda verdim zaten. Savunduğum bir şeyden ziyade tespitimi söylüyorum diyelim.
Allah tan yazdığım yazılar yukarıda ve edit şansım yok. 🙂
Zamanı gelince herkes yaptı, yapıyor ve yapacaktır. Şu yapmaz de bana onda birleşelim. Yersen.
Konya Selçuk Üniversitesi rektör seçiminde Ahmet Necdet Sezer 70 oy olan aday yerine 20 oy alanı atamıştı, tek nedeni de adamın Atatürkçü Düşünce Derneği başkanı olmasıydı.